Maart 2017
Van de redactie
Altijd gebeurt er wel iets in de wereld wat het vermelden waard is in ons halfjaarlijkse Van Giffen Nieuwsbericht. Ook al valt er in de sfeer van Lief & Leed dit keer even niets te melden, wel vermeldenswaardig is de komende Familiedag, een mooi stuk Van Giffen zilver bij Kunst & Kitsch, een oplossing van de fotopuzzel of de zoveelste uitbreiding van onze Familie website. Verder verdiepen we ons in een stuk familiegeschiedenis over de predikanten Van Giffen en tenslotte de voorlopig laatste aflevering over de woningen van onze voorouders.
Veel leesplezier!
Familiedag 2017
Een gratis dagje uit met de Stichting Familie van Giffen naar het Nederlands Openluchtmuseum, hoe lijkt dat?
We hebben een reservering gemaakt voor een Van Giffen familiedag op 10 juni in het Ned. Openluchtmuseum, adres Hoeferlaan 4, 6816 SG in Arnhem.
Programma:
11:30 – 12 uur inloop in de Kasteelboerderij
12 – 13 uur (gratis) lunch in de Kasteelboerderij
13 – 15 uur een programma naar eigen keuze in het Openluchtmuseum
15 – 17 uur afsluiting met een (gratis) hapje en een drankje en tijd om bij te praten
We kunnen deze familiedag gratis aanbieden aan alle ons bekende familieleden. Deze éénmalige aanbieding is mogelijk omdat we als Stichting Familie van Giffen wat geld in kas hebben en het lijkt ons helemaal in lijn met de doelstelling van de Stichting om een deel van dit geld te besteden aan een familiedag. Mochten er zich echter meer dan 50 familieleden aanmelden, dan zullen we een kleine bijdrage moeten vragen.
Meedoen? Laat het uiterlijk op 1 april a.s. weten aan Klaas van Giffen 023-5271651, Klaasvangiffen@online.nl
Geef svp op:
- het aantal volwassenen
- aantal kinderen van 4 t/m 12 jaar
- kinderen van 0 t/m 3 jaar, en
- hoeveel personen er al in het bezit zijn van een CJP-pas, Museumjaarkaart, kortingkaart of Vriendenkaart Openluchtmuseum.
Zodra we de animo weten, komen we er zo snel mogelijk apart op terug!
Een eervolle taak voor een Heerenveense predikant
Als eind juli 1804 de Landelijke Synode van de Hervormde kerk na vele jaren weer in Friesland bijeen komt is het de beurt aan de classis Zevenwouden om als gastheer op te treden. En daarmee valt aan onze voorvader, de Heerenveense predikant David Flud van Giffen, de eer toe om de Synode bij de opening van de vergadering toe te spreken. Hij doet dat op een dusdanige manier, dat hem meermalen wordt verzocht om zijn rede op schrift te zetten en uit te geven. Na lang aandringen publiceert hij de rede een jaar later bij de Groningse uitgever Jan Oomkes, met de volgende titel:
“Redevoering ten betoge dat de invloed van de godsdienst op het bestaan en de voortduring ener welgeregelde burgerlijke maatschappij van zodanig een uiterst gewigt is, dat dezelve niet geheel aan de zorg en het oppertoezicht van de politieke regeering behoort onttrokken te worden.”
We zitten in 1804 nog midden in de Franse tijd, die duurde van 1795 tot 1813. Onder grote druk van Frankrijk vond in de Nederlanden in 1801 een grondwetsherziening plaats, waarbij de staatsinrichting drastisch werd omgegooid. Het Vertegenwoordigende Lichaam en het Uitvoerend Bewind van de Bataafse Republiek werd vervangen door een Wetgevend Lichaam en het Staatsbewind, bestaande uit 12 personen. De rechtspraak kwam in handen van een onafhankelijke rechterlijke macht, scheiding van de wetgevende en de uitvoerende macht. Zo is dan ook in de Nederlanden de leer van Montesquieu over de scheiding der machten in praktijk gebracht. De naam van de republiek werd gewijzigd in Bataafs Gemenebest. Daarnaast werd de scheiding van Kerk en Staat ingevoerd, zoals dit ook in Frankrijk was gebeurd.
En nadat dit allemaal op een hoog politiek niveau is besloten is daar in Heerenveen ineens een dwarsdenkende predikant, ene David Flud van Giffen, die er niet voor terugdeinst om openlijk uit te spreken dat dit helemaal geen goed besluit is en dat er van een dergelijke scheiding alleen maar onheil te verwachten is.
Met een grondig betoog, doorspekt met talloze voorbeelden, zet David Flud de vergadering uiteen hoe belangrijk de Godsdienst wel niet is voor een geregelde en beschaafde samenleving, want het is de Godsdienst die de bloei van een maatschappij bevordert. Hij gaat daarbij uit van het standpunt dat een volk dat niet in God gelooft zal vervallen tot barbarij, omdat dat volk ook niet geneigd zal zijn om zich te houden aan de wetten, die op de Bijbel, op de Tien Geboden of op Christelijke deugden gebaseerd zijn. Hij betoogt dat de Christelijke godsdienst het krachtigste middel is tot beschaving van de menselijke zeden, tot het kweken van ‘gezellige’ menselijke deugden, tot het temmen, beschaven en verzachten van de menselijke natuur. Hij durft te stellen “dat er zelfs geen wetten meer nodig zijn als de mensen door de geest van God alleen nog maar goede vruchten voortbrengen: liefde, vreugde, vrede, trouw, eerlijkheid, lankmoedigheid, zachtmoedigheid en matigheid.
Omdat God, de grote Alregeerder, zegen geeft aan volken die Zijn dienst behartigen. Terwijl Hij met oordelen de volken bezoekt, die Zijn bevelen versmaden.”
“Niet alleen in voorspoed, maar juist ook in tegenspoed is de Godsdienst een bron van zegen, want juist tegenspoed bewerkstelligt de heilzaamste verbeteringen van de menselijke natuur. In tegenspoed wordt immers onmatigheid getemperd en hervormd en wordt de ernsthaftigheid verkregen, die de grondslag vormt voor de ware wijsheid.”
Een volk zonder Godsdienst kan in de ogen van David Flud nooit een deugdzaam volk zijn. In zijn beleving is de Staat verantwoordelijk voor het uiterlijke, aardse en tijdelijke geluk van zijn ingezetenen, terwijl parallel daaraan de Godsdienst vooral gericht is op het hart van de ingezetenen en op hun eeuwig heil. In de kern van zijn betoog erkent David Flud dat de Staat uiteraard niets te zeggen heeft over wat of hoe men gelooft; daarin is de mens volkomen vrij. Een staatsgodsdienst is dan ook uit den boze, maar Staat en Kerk hebben dusdanig veel gezamenlijk belang bij de Godsdienst, dat zij wel degelijk samen moeten blijven werken aan de bevordering van de godsdienstigheid van de bevolking.
Deze boodschap is vooral gericht aan de in het gehoor aanwezige Heer Commissaris Politiek, de heer B.D.T. van Sixma die, als Lid van het Departementaal bestuur van Friesland, door de Bataafsche Republiek naar de Hoge Kerkvergadering is afgevaardigd.
Op onze Van Giffen website is deze nog zeer goed leesbare redevoering in zijn geheel na te lezen en als een pdf-document te downloaden.
Zie http://vangiffen.org/predikanten/ bij davidflud 1760.
Fotopuzzel
Met behulp van diverse leden van de familie Visser zijn we er achter gekomen wie de mensen op de puzzelfoto zijn. Een belangrijk uitgangspunt vormt het feit dat de eerdere puzzelfoto met het groepsportret van Van Giffens en Van der Kluften heel duidelijk staat gedateerd op 28 september 1916:
De zorgvuldige compositie maakt wel duidelijk dat de foto moet zijn gemaakt door een beroepsfotograaf tijdens een feestelijk verblijf van het gezin van Reitze en Merkje in hotel ‘Rhein’ in Remagen (D), samen met een groep genodigden uit de familie, maar ook een aantal vriendinnen van Aaltje en Eelkje. De aanleiding is vermoedelijk geweest dat Reitze in dat jaar zijn 25-jarig ambtsjubileum als predikant vierde.
De laatste puzzelfoto, waarop links vooraan de 22-jarige student David Flud van Giffen en geheel rechts de 18-jarige Eelkje van Giffen te zien zijn, is waarschijnlijk een jaar eerder gemaakt, in 1915, wellicht ter gelegenheid van het feit dat hun moeder Idskje Visser 12 1/2 jaar daarvoor was overleden. Dat zou tenminste kunnen verklaren waarom er twee van Idskje haar zussen met hun kinderen op de foto staan. Vergelijking met andere familiefoto’s uit de familie Visser leverde op dat links de 29-jarige moeder Iebeltje de Wit-Visser zit, met op schoot haar baby Eelkje, daarnaast haar dochter Hinke van 4 jaar oud. Achter David zit de 41-jarige moeder Jikke Boersma-Visser, omringd door haar 15-jarige zoon Tjepke (1900) rechts vooraan, daarachter de 4-jarige Idskje of Itte (1911), links achteraan de 13-jarige Eelkje (1902) en daarnaast de 10-jarige Pietje Boersma (1905). De puzzelredactie heeft de jongen achterin en het meisje rechts van hem nog niet kunnen plaatsen. Wellicht andere kinderen uit de familie Visser?
Op de nieuwste puzzelfoto hier boven zijn een paar personen direct herkenbaar: Aaltje van Giffen is de jonge vrouw links, die een gepresenteerde cigaret aanneemt. Achter haar zit haar broer David en helemaal rechts zitten haar zus Eelkje en broer Arend van Giffen. Maar wie zijn de andere aanwezigen? En wat was de aanleiding tot dit ietwat studentikoze tafereel, dat vanwege de uniformen vermoedelijk tijdens de mobilisatieperiode 1914-1918 is gemaakt door Photograaph D. van der List in Haarlem? We kijken uit naar jullie reacties!
Haye’s column
Sam, mijn oudste dochter, (3) heeft me laatst verteld dat ze later dokter of zeemeermin wil worden. Wat het wordt laat ze nog even in het midden, gelukkig heeft ze nog alle tijd om te zien welke kant het kwartje opvalt. Voor mij vrees ik dat, ondanks de vooruitgang en mogelijkheden in de medische wereld, beide opties reeds hopeloos zijn vervallen.
Voor kleine kinderen liggen alle opties vaak nog open en vinden ze, op een eventuele verdwaalde teddybeer na, geen enkele beer op de weg voor de eigen toekomst. Het is pas later dat iemand leert dat een voorgenomen plan geen doorgang kan vinden. Deze drempel vertaalt de een als realiteitszin en de ander als pessimisme, de werkelijkheid ligt daar vast ergens tussenin.
Een balans kunnen vinden tussen durven dromen en nuchterheid is moeilijk genoeg. Gelukkig heb ik voor mezelf een prima manier gevonden om die balans te bewaken; vieze luiers verschonen houdt me nuchter en schone, blije kinderen geven me weer moed.
Is een column in deze tijd zonder enige vermelding van Trump dan echt mogelijk vraag je? Ik heb mijn best gedaan maar ook ik ben bang dat ik daar niet aan ontkom, een column is immers toch deels uitdrukking van de tijdsgeest. Laat ik hier kort over zijn; als Trump in staat is president van de Verenigde Staten te worden, vertel jezelf dan ook wat minder vaak dat je te onbekwaam bent voor de sollicitatie voor je droombaan.
Het kan blijkbaar best.
De spreiding van de familienaam Van Giffen in Nederland en over de wereld
Van Giffen zilver
Op 18 januari 2017 zien de kijkers van Kunst en Kitsch een paar fraaie stukken Van Giffen zilver langskomen.
Het betreft dit keer een theepot en melkkan, die in 1784 zijn vervaardigd door Lucas II van Giffen (1751-1791).
De Groningse boekdrukker Jan Oomkens (1747), een familielid van Lucas van Giffen zijn moeder Abigael Oomkens (1724-1788), heeft maar liefst drie van deze stellen laten maken als huwelijksgeschenk voor zijn drie dochters. Dit stel is als enige nog in bezit van de familie Oomkens.
De zilver expert van het programma Kunst & Kitsch is momenteel mevrouw Esther Aardewerk en zij licht toe dat het zilveren stel is vormgegeven met naturalistische motieven, geheel volgens de stijlperiode van Louis XV en zij waardeert deze antieke stukken Groninger zilverwerk op € 18.500,= voor de theepot en op € 9.500,= voor de melkkan. Waarvan akte.
De Van Giffen website
Thomas van Giffen bouwt onze familie website voortdurend verder uit en de resultaten mogen zo langzamerhand gezien worden! Neem nog maar eens een kijkje en zie zelf wat er inmiddels onder de kop ‘Archief‘ aan familiegegevens is te vinden.
De laatste uitbreiding is te zien onder de kop ‘Predikanten‘.
Ieder van de zeven Van Giffen predikanten heeft daar een eigen pagina gekregen met alle relevante informatie, die er over de betreffende predikant te vinden is.
Bijvoorbeeld het volgende:
De pastorie van predikant David Flud van Giffen in Ny Brongergea (Nieuw-Brongerga/Beneden Knijpe)
David Flud van Giffen was de eerste predikant in onze familie en hij werd na zijn eerste gemeente in Wijckel beroepen door de gemeente van Nieuw-Brongerga in Schoterland in de classis Heerenveen. David was de zesde predikant sinds de stichting van die gemeente in 1642. Hij heeft de gemeente vier jaar gediend, van 1678 tot 1682. Samen met zijn zuster Alijd Helena bewoont hij de toenmalige pastorie aan de Vaart (dat is het huisnummer 547 op de onderstaande kadastrale kaart).
tekening uit 1722
Midden op de foto staat de oude kerk uit 1661 en links de oude pastorie, die in 1933 wordt gesloopt en vervangen door een nieuwe. Rechts het catechisatielokaaltje uit 1903. Vooraan is nog een stuk zichtbaar van de Schoterlandse Compagnonsvaart, waarlangs de lintbebouwing van de dorpen Het Meer, Beneden Knijpe en Boven Knijpe is ontstaan.
Het nabijgelegen Oranjewoud met het zomerverblijf, dat prinses van Oranje Albertine Agnes van Nassau daar in 1675 heeft laten bouwen, valt kerkelijk gezien onder Nieuw-Brongerga, zodat David Flud in zijn standplaats tevens hofpredikant wordt van de Friese Nassau’s.
David Flud is een oprechte Fries van geboorte. Na zijn predikantschap in Nieuw Brongerga staat hij nog zes jaar in zijn geboorteplaats Sneek.
Nadat David Flud in 1688 een beroep vanuit Dordrecht aanvaardt spreekt hij daar tijdens zijn intredepreek de volgende woorden:
“Wij hebben om uwentwille verlaten onze Vaderlijke Provintie, buiten welke wij nooit gewoond of gestudeerd hebben; ja, ons Vaderlijke Stad, die de plaatse onser geboorte is, onse wieg en bakermat, de begraafplaats onser Vaderen…”
Hij zal tot zijn dood in 1701 in Dordrecht blijven wonen, samen met zijn jongere zus Alijd, die optreedt als zijn huishoudster.
